Bệnh trĩ là gì – Nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh trĩ là gì

Bệnh trị hay còn gọi là lòi dom (dân gian) là một căn bệnh hậu môn trực tràng. Bệnh trĩ được hình thành do dãn nở quá mức các mạch máu, tĩnh mạch ở trĩ. Bệnh trĩ khá phổ biến, tất cả mọi người từ trẻ nhỏ, nam nữ hay người lớn đều có nguy cơ mắc phải.

Bệnh trĩ gồm có trĩ nội, trĩ ngoại hay trĩ hỗn hợp (bị cả trĩ nội và ngoại).

Vì tâm lý e ngại, công thêm chủ quan nên các bệnh nhân thường bỏ qua và không chịu đi khám bác sĩ. Đây chính là lý do vì sao bệnh trĩ ngày càng nặng thêm.

Trĩ Nội: Là loại trĩ được hình thành ở bên trong thành hậu môn. Khi bệnh nặng, các búi trĩ có thể sa ra bên ngoài hậu môn. Bệnh Trĩ nội được chia làm 4 cấp độ theo mức nặng tăng dần của bệnh.

Trĩ Ngoại: Là hiện tượng ngay từ đầu xuất hiện ở khu vực bên ngoài hậu môn, xung quanh lỗ hậu môn. Búi trĩ nổi lên ở ngoài hậu môn được da che phủ. Búi trĩ ngoại khi sa xuống gây nhiều biến chứng: viêm nhiễm, sưng tấy, tắc mạch, đau đớn,…

Trĩ hỗn hợp: Là dạng trĩ hình thành ở trên đường lược mà nguyên nhân là do các xoang tĩnh mạch trĩ trên (trực tràng trên) phồng to. Triệu chứng nhận biết bệnh trĩ hỗn hợp thường gặp là đại tiện ra máu, búi trĩ lòi ra ngoài khi đại tiện và làm cho người bệnh có cảm giác đau đớn, ngứa ngáy khó chịu…

Bệnh trĩ tuy không phải là bệnh hiểm nghèo nhưng nếu không được chữa trị kịp thời bệnh nhân sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều đến công suất làm việc và sinh hoạt hằng ngày. Theo báo cáo nghiên cứu mới đây cho thấy, tỷ lệ mắc trĩ ở Việt Nam hiện nay lên tới 40-50%. Đặc biệt ở các tỉnh phía Bắc, có tới 65% dân số mắc trĩ.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ

Có nhiều nguyên nhân bệnh trĩ có thể kể đến như:

• Táo bón: Là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh trĩ. Chứng táo bón khiến người bệnh gặp khó khăn khi đi đại tiện, họ thường phải rặn mạnh, rặn lâu làm tăng áp lực lên hậu môn, trực tràng. Tình trạng kéo dài sẽ dẫn đến sự hình thành các búi trĩ. Về táo bón có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này như: chế độ ăn uống thiếu chất xơ, uống không đủ nước, thói quen nhịn đi đại tiện.
• Do chèn ép, gây áp lực lên hậu môn: Ngồi hoặc đứng liên tục một chỗ quá lâu trong thời gian dài. Ngồi hoặc đứng nguyên một tư thế làm gia tăng áp lực ở hậu môn, trực tràng, tạo điều kiện hình thành trĩ.
• Do di truyền – bẩm sinh: Đây cũng là một trong số những nguyên nhân gây nên bệnh trĩ. Nếu trong gia đình mà thế hệ trước có người bị bệnh trĩ sẽ có nguy cơ bị mắc bệnh này cao hơn những người bình thường.
• Tuổi tác: Bệnh trĩ thường gặp nhiều ở những người già, nguyên nhân là khi này các cơ thắt ở hậu môn bị thoái hóa, lão hóa nên độ đàn hồi kém và không co thắt tốt như trước kia, tạo các búi trĩ sa ra ngoài hậu môn.
• Do quá trình mang thai, sinh nở: Đây là nguyên nhân chính dẫn tới bệnh trĩ ở phụ nữ mang thai và sau khi sinh. Bởi do sự phát triển của thai nhi gây áp lực lên vùng chậu, hậu môn và trực tràng, vì vậy thành hậu môn bị chèn ép nhiều tạo ra các búi trĩ.

Dấu hiệu, triệu chứng của bệnh trĩ

Triệu chứng bệnh trĩ phổ biến nhất là đi ngoài ra máu (đại tiện), thường có màu đỏ tươi. Quá trình chảy máu này diễn ra chậm, sau tăng dần. Ban đầu, bạn chỉ tìm thấy máu dính một chút vào giấy vệ sinh, hoặc theo phân ra ngoài. Để lâu, mỗi lần đi đại tiện, máu chảy thành giọt. Bệnh trĩ ít khi gây ra mất máu ồ ạt, nhưng nếu để lâu ngày có thể dẫn tới thiếu máu.

• Đến một lúc nào đó (thường không lâu), búi trĩ sẽ to lên, sa ra ngoài, lúc đầu hiện tượng sa ra ngoài (lòi dom) chỉ sảy ra nhiều nhất khi đi đại tiện, nhưng về sau sẽ xảy ra liên tục.
• Sau khi xuất hiện dấu hiệu, triệu trứng đại tiện ra máu. Nếu không được phát hiện và điều trị, mỗi lần người bệnh đi đại tiện sẽ thấy ở hậu môn có búi trĩ lòi ra. Ở thể nhẹ, búi trĩ có thể tự thụt vào. Lâu ngày búi trĩ sa hẳn ra ngoài, không tự thụt vào nữa, gây khó chịu, đau đớn.
• Bệnh trĩ làm người mắc phải rất đau, nhất là khi di chuyển, ngồi. Vùng hậu môn bị sưng, phù nề, tách rộng ra hai bên sẽ thấy niêm mạc trĩ nội thuyên tắc nằm ở giữa. Màu của niêm mạc trong và ngoài khác nhau
• Tình trạng trĩ nội, một thời thuyên tắc có thể tự khỏi. Sau vài ngày thì bệnh nhân bớt đau, bớt sưng và trĩ trở vào trong hậu môn. Sau cơn thuyên tắc, trĩ có thể bị xơ hóa, nhỏ lại và bớt chảy máu.
• Một vài trường hợp bị lở loét bó trĩ hoặc hoại tử từng vùng. Có khi hoại tử tạo ra áp-xe vùng hậu môn và vùng chậu
• Ngoài ra, bệnh nhân trĩ có thể thấy ngứa ngáy quanh hậu môn. Cảm giác ướt át vùng hậu môn, do búi trĩ xa ra ngoài, tiết dịch gây nên.

Thông thường bệnh trĩ ban đầu không gây đau, triệu chứng, dấu hiệu bệnh trĩ đau xảy ra khi có biến chứng như tắc mạch, sa trĩ nghẹt hay do các bệnh khác ở vùng hậu môn như nứt hậu môn, áp xe hậu môn

Cách điều trị bệnh trĩ

Dùng thuốc điều trị bệnh trĩ

Thuốc trị bệnh trĩ dạng uống: phổ biến dùng thuốc dẫn xuất từ flavonoid. Thuốc này có tác dụng tăng trương lực và bảo vệ tĩnh mạch, tăng tuần hoàn máu. Làm giảm áp lực vùng hậu môn và chống viêm nhiễm hiệu quả.

Thuốc trị bệnh trĩ dạng bôi: là các loại thuốc mỡ như pommade. Giúp kháng viêm, chống khuẩn vùng hậu môn. Phù hợp để chữa bệnh trĩ ngoại.

Thuốc trị bệnh trĩ dạng đặt: phổ biến nhất là dùng thuốc suppositoire đặt vào bên trong hậu môn. Có tác dụng chống nhiễm khuẩn hậu môn và kháng viêm. Sử dụng phổ biến để chữa bệnh trĩ nội.

Ưu điểm: Việc dùng thuốc để chữa trị bệnh trĩ rất đơn giản, thuận tiện cho việc sử dụng. Nhưng không mang lại hiệu quả chữa trị cao và không chữa khỏi hoàn toàn bệnh. Bên cạnh đó còn có thể gây ra tác dụng phụ nếu không dùng đúng cách.

Điều trị bệnh trĩ bằng thủ thuật

Các phương pháp được áp dụng phổ biến nhất hiện nay là chích xơ, thắt búi trĩ bằng vòng cao su, dùng tia hồng ngoại. Được áp dụng cho các trường hợp bị bệnh trĩ cấp độ nhẹ (cấp độ 1, 2). Đây đều là các thủ thuật đơn giản nhằm làm giảm lưu thông máu tới vùng trĩ và các triệu chứng của bệnh trĩ.

Các thủ thuật tuy đơn giản nhưng chỉ được áp dụng hiệu quả cho các trường hợp bệnh mới phát hiện. Còn khi bệnh phát triển nặng hơn thì không có tác dụng. Hơn nữa cần được thực hiện bởi những bác sĩ có chuyên môn cao.

Phẫu thuật chữa trị bệnh trĩ

Đây là phương pháp được áp dụng rất phổ biến, có thể mang lại hiệu quả cao và tương đối an toàn. Thay vì phẫu thuật cắt trĩ bằng phương pháp truyền thống, dùng các dụng cụ y tế thông thường thì phẫu thuật chữa trị bệnh trĩ bằng kĩ thuật hiện đại hiện nay như: phương pháp Longo, khâu treo búi trĩ, dùng máy siêu âm Doppler sẽ can thiệp trực tiếp lên búi trĩ và loại bỏ trĩ hoàn toàn, chấm dứt tình trạng bệnh.

Ưu điểm: Đây là cách chữa bệnh trĩ nhanh nhất với thao tác đơn giản, không gây đau đớn, hiệu quả cao. Đặc biệt thời gian hồi phục bệnh ngắn. Hơn nữa không cần phải kiêng khem quá nhiều sau khi điều trị.

Ngoài các biện pháp trên thì bạn còn có thể kết hợp áp dụng thêm các biện pháp điều trị khác như:

Vệ sinh tại chỗ tốt bằng phương pháp ngâm nước ấm 2-3 lần/ngày.

Ăn nhiều rau củ quả. Uống nhiều nước.

Cách phòng tránh bệnh trĩ

Không nên ngồi lâu một chỗ

Các nghiên cứu khoa học cho thấy, việc ngồi một chỗ kéo dài quá lâu làm bệnh trĩ có nguy cơ gia tăng. Theo đó tỷ lệ mắc bệnh trĩ ở người không vận động là 72,9%, ngược lại nếu chịu khó vận động thường xuyên, tỷ lệ này giảm xuống 43%. Để khắc phục được việc này, ban nên vận động sau khoảng 40-50 phút ngồi một chỗ. Nhất là nhân viên văn phòng cần chú ý việc này…

Chế độ ăn uống hợp lý

Một chế độ ăn uống tốt sẽ đảm bảo sức khỏe cho bạn. Với bệnh trĩ, để đề phòng nó, chế độ ăn uống sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh trĩ một cách triệt để. Bạn nên bổ xung chất xơ vào thực đơn ăn uống hằng ngày của bạn, bằng cách ăn nhiều rau xanh, hoa quả. Hạn chế uống rượu bia, các chất kích thích, đồ ăn cay nóng như ớt, tiêu… Các loại thực phẩm này gây tắc nghẽn, kích thích vùng hậu môn. Từ đó gây ra chứng táo bón, nguyên nhân chính dẫn tới bệnh trĩ.

Uống bổ sung nước đầy đủ

Nếu bạn uống quá ít nước, điều này sẽ làm cho khả năng tiêu hóa của bạn kém đi, thức ăn khi vào cơ thể trở nên khó tiêu, gây ra táo bón. Để khắc phục việc này, bạn nên uống bổ sung nước hằng ngày. Uống nước với lượng đủ cho cơ thể, đem lại cho bạn một nền sức khỏe dồi dào. Khả năng phòng chống các bệnh khác cũng được nâng cao.

Không ngồi đại tiện quá lâu

Thói quen đọc báo, hút thuốc khi đi đại tiện làm rối loạn khả năng tiêu hóa của bạn. Nếu thói quen này duy trì thường xuyên, nó làm tăng áp lực với các tĩnh mạch, từ đó hình thành nên các búi trĩ. Chính vì vậy, khi đi đại điện, bạn nên chú ý tập trung giải quyết nhanh, không nên ngồi vệ sinh quá lâu.

Vệ sinh đúng cách vùng hậu môn

Thông thường mọi người thường vê sinh sau khi đại tiện bằng giấy vệ sinh, việc này hoàn toàn không làm sạch được hậu môn, vẫn còn một lượng nhất định phân bám vào các nếp da xung quanh hậu môn. Lâu ngày, tạo điều kiện lý tưởng cho các vi khuẩn hoạt động, dẫn tới trĩ. Để hạn chế được việc này, bạn nên dùng nước để làm sạch sau khi đi đại tiện. Tốt nhất, nếu bạn có điều kiện, nên tắm ngay sau khi đi đại tiện.